Muhtemelen yeniden bir felâket senaryosu bizi karşılamış olurdu, pekala ya 21. Yüzyıl dünyası buna hazırlıklı mı?

Geçirdiğimiz COVID-19 vakası, tüm dünyayı karantinaya ve salgınlara karşı şuurlu hâle getirdi. Lakin veba kadar ölümcül bir salgının yaşanması, yeniden birebir durumlara sürükler miydi? İşte yapay zekânın bu bahse cevapları…

Veba, günümüzde muhtemelen kırsal bölgedeki bir hayvandan insanlara geçerek ortaya çıkardı.

İlk vakalar, Orta Asya’daki bir köyde yahut Afrika’nın ücra bir bölgesinde görülebilirdi. Lakin çağdaş ulaşım sistemleri sayesinde, hastalığın süratle büyük kentlere yayılması kaçınılmaz olurdu. 

İlk belirtiler grip üzere olduğu için beşerler hastalığı ciddiye almaz ve birkaç hafta içinde vaka sayısı binleri bulurdu. Havalimanları, tren istasyonları ve toplu taşıma araçları hastalığın yayılması için en büyük tehdit hâline gelirdi. 

Hastalık lakin büyük kentlerde çok sayıda hadise çıkmaya başladığında fark edilirdi.

New York, Londra, İstanbul, Tokyo gibi metropollerde hastanelere gelen hastaların ortak belirtileri dikkat çekerdi: Yüksek ateş, şişmiş lenf düğümleri, iç kanamalar ve deri altındaki siyah lekeler.

Sağlık yetkilileri çabucak harekete geçer, fakat hastalık çoktan onlarca ülkeye yayılmış olurdu. Dünya Sıhhat Örgütü ve hükûmetler, hastalığın veba bakterisi (Yersinia pestis) olduğunu açıkladığında panik başlardı. Antibiyotiklerle tedavi edilebilse de tedavi edilmezse mevt oranı %50-60’a ulaşabilirdi. 

COVID-19 pandemisinden alınan derslerle birlikte birtakım tedbirler alınırdı.

Büyük kentlerde karantinalar başlatılır, seyahat kısıtlamaları uygulanırdı. Maske ve hijyen kuralları sıkılaştırılır, okullar ve iş yerleri uzaktan çalışma sistemine geçerdi. İlaç ve aşı geliştirme çalışmaları hızlandırılırdı.

Ancak bu tedbirler, toplumun yansısını çekerdi. Tıpkı COVID-19 sürecinde olduğu üzere komplo teorileri süratle yayılır, “Hükûmetler bu hastalığı bilerek yayıyor!” diyen kümeler ortaya çıkardı. Beşerler karantinalara uymamak için kaçmaya çalışır, virüsü daha da yayardı.

Ekonomik ve toplumsal çöküş başlardı.

Hastalık yayılmaya devam ettikçe dünya iktisadı durma noktasına gelirdi. Milletlerarası ticaret ve üretim yavaşlar, lojistik bölümü büyük bir darbe alırdı. Borsa çöker, işsizlik oranları süratle yükselir, marketler yağmalanır, temel besin ve ilaç stokları tükenirdi.

Büyük kentlerde, güvenlik güçleri isyanları denetim altına almaya çalışır, devletler fevkalâde hâl ilan eder, sokağa çıkma yasaklarını yine yaşardık. Alışılmış bu süreçte ülkeler, yeni jenerasyon aşı ve ilaçları geliştirmek için biyoteknoloji şirketleriyle ortak çalışmalar başlatırdı. Bu da geçmişte olduğu üzere birtakım tartışmaları doğururdu:

⁠İnsanlar, aşının kısa müddette geliştirilmesine güvenmez ve aşı tersi hareketler güçlenirdi.

Kayıplar yaşansa da aşı geliştirilirdi.

Bilim insanları, mRNA teknolojisiyle süratli bir formda yeni bir aşı geliştirir ve hükûmetler, toplu aşılama programlarını başlatırdı. 

Ancak, hastalığın kimi cinsleri antibiyotiklere direnç geliştirmiş olabilir ve bu durumda vefat oranı daha da artardı. Bu yüzden yeni ilaçlar ve genetik tedavi metotları devreye sokulurdu. Bir yılda dünya nüfusunun büyük bir kısmı aşılanır ve hastalığın yayılması denetim altına alınırdı. Lakin geriye milyonlarca meyyit, yıkılmış kentler ve çökmüş iktisat kalırdı.

Veba, günümüzde gelişen tıp ve teknoloji ile yok edilebilirdi. Lakin toplumsal yıkımı, yıllar uzunluğu sürecek kadar tesirli olurdu…

Yapay zekâya sorduğumuz öbür senaryolar için: