ABD’nin Illinois eyaletinde hizmet vermekte olan Urbana-Champaign Üniversitesi ile Washington Üniversitesi bünyesinde çalışmalarını sürdüren bilim insanları, son devirlerde hayatımızın ayrılmaz bir kesimi hâline gelen yapay zekâyı kullanarak etkileyici bir işe imza attılar. Yapılan çalışma ile yapay zekâ, laboratuvar ortamında sıfırdan sentetik enzim üretilmesini sağladı.
Yapılan çalışmanın tek değerli yanı, yapay zekâdan yardım alarak sentetik enzim üretilmesi değildi. Araştırmacılar, ürettikleri enzimleri bir dizi biyolojik ve kimyasal reaksiyon üzerinde test ettiler. Yapılan test, sentetik enzimlerin hakikaten de olması üzere çalıştıklarını gözler önüne serdi. Hem de daha evvel üretilen enzimlere kıyasla önemli derecede performans artışı vardı.
Peki bu nasıl mümkün oldu?
Bilim insanları, yapay zekâ ile sıfırdan enzim üretmek için “RFdiffusion” isimli bir modelden yardım aldılar. Bu model, enzimlerin faal bölge konformasyonlarını varsayım edebilen PLACER isimli bir makine tahsili sistemi ile eğitildi. İşte bu eğitimler sonucunda yapay zekâ, enzimlerin protein omurgasını, amino asit yapısını ve molekül yapısını inceledikten sonra tahminler üzerinden yeni enzim sentezlemeyi başardı.
Yapılan çalışmanın enzim mühendisliği için kıymetli bir dönüm noktası olduğunu söyleyebiliriz. Zira araştırmanın ortak yazarlarından Huimin Zhao, herhangi bir tepki için yararlı olabilecek rastgele bir enzimin, geliştirilen teknik ile sentetik olarak üretilebileceğinin gösterilmiş olduğunu söyledi. Bakalım bu çalışma, bilim insanlarının öteki hangi keşiflere ulaşmalarını sağlayacak.
