Bir vakitler “geleceğin otomobili” olarak lanse edilen Ford Edsel, 3 yıl üzere kısa bir müddette araba tarihine gömüldü ve büyük başarısızlık öyküsüne dönüştü.
Peki, dev bir markanın bu kadar kısa müddette bu fiyaskoyu yaşamasının arkasında ne vardı?
Yüksek beklentiler, büyük hayal kırıklığı oldu.
Büyük bir umutla 1957’de tanıtılan Ford Edsel, 1958’de piyasaya sürüldü. Ford, bu projeye büyük yatırımlar yapmış, pazarlama kampanyasına milyonlarca dolar harcamıştı.
Adını, Ford’un kurucusu Henry Ford’un oğlu Edsel Ford’tan alan otomobilin projesi o kadar büyük ve iddialıydı ki lansman öncesi yaklaşık 1 yıl boyunca araba için âdeta gizem yaratıldı ve modülleri ufak ufak tanıtıldı.
Merak yaratma stratejisi devreye girmişti ancak beklenti ne kadar yükselirse, hayal kırıklığı da o kadar derin oluyordu.
Tasarım karmaşası ve bahtsız görünümü vardı.
Edsel’in başarısızlıklarının başında tasarımı geliyordu. O devirde arabaların “şık” ve “karizmatik” görünmesi beklenirken, Edsel tuhaf ön ızgarası nedeniyle alay konusu oldu. Dikdörtgen yerine dikey oval ızgara tasarımı, birçok kişi tarafından “tuvalet oturağına” benzetildi.
Hatta birtakım müşteriler için o devirde kabul edilemeyecek derecede “çirkin” bulunmuştu. Dizayncılar yenilikçi olmaya çalışırken, tüketici beklentilerini büsbütün göz arkası etmişti.
Hedef kitleyi yanlış tanıdılar.
Ford Edsel’in piyasada başarısız olmasının bir başka büyük nedeni ise gaye kitleyi hakikat tahlil edememeleriydi. Ford, Edsel’i orta sınıf tüketicilere yönelik bir araç olarak konumlandırsa da fiyatlar bu kesitin alım gücünü zorluyordu.
Araç, Ford’un öbür modellerinden daha kıymetliydi ve daha ekonomik seçenekler varken tüketiciler bu fiyat farkına değer bir yenilik göremedi.
Ayrıca Ford, Edsel’i hem “üst segment” hem de “kitle arabası” olarak tanıtmaya çalışarak net bir kimlik yaratamadı. Bu da tüketicilerin gözünde büyük bir baş karışıklığına neden oldu.
Kalite sorunları de işin içine girince imaj zedelenmesi yaşandı.
Tabii ki Edsel’in başarısız olmasında öteki nedenleri de vardı. Birçok araç fabrikadan yanılgılı çıkıyordu. Yanlış monte edilmiş modüller, sızdıran bagajlar, hasarlı kablolar Edsel’in yanılgılarından birkaçıydı.
Üstelik o devirde Amerikan araba pazarında kalite algısı çok kıymetliydi. Kalitesiz bir birinci izlenim, Edsel’in aslında zayıf olan imajını büsbütün yerle bir etti. Tüketiciler, bu arızalar nedeniyle bir Ford Edsel sahibi olmayı “riskli” bir tercih olarak görmeye başladı.
Pazarlamada amaç kitleden kopuk bağlantı kuruldu.
Ford’un Edsel için yaptığı devasa pazarlama kampanyası da tam manasıyla bir boşa kürek çekme operasyonuydu. Reklamlarda “geleceğin otomobili” ve “fark yaratan bir deneyim” vadedilirken araç bu beklentiyi karşılamıyordu.
O devirde ABD’de yaşanan ekonomik sakinlik da tesirli oldu. Halk, daha çok sağlam ve ekonomik arabalara yönleniyordu. Edsel ise muhtaçlıktan çok lüks tüketim simgesi olarak tanıtılmıştı ve bu da halkın Ford’un bu yeni modeline kuşkuyla yaklaşmasına neden oldu.
Edsel’in hüzünlü vedası yaşandı.
Ford Edsel, 1957’den 1960’a kadar üretildi ve bu kısa müddette sırf 118.287 adet satılabildi. Ford da projeden 250 milyon dolardan fazla ziyan ederek büyük bir ders aldı.
Yanlış gaye kitle, kalitesiz üretim ve tuhaf tasarım üçgeninde ise Edsel, nasıl başarısız olunacağını gösteren bir model olarak hafızalara kazındı.
Günümüzde ise Edsel’in bu başarısızlığını görmezden gelen ve ona sadık bir topluluk var. Klasik otomobil dünyasındaki yerini koruyan Edsel’e bir de bu türlü bakınca her şeyin bir pazarı olduğunu görüyoruz.
Geçmişteki otomobiller hakkında daha fazlası:
