Biraz alakasız üzere görünse de bu durum aslında, hava trafiği güvenliğini sağlamak için gerçekleştiriliyor.
Peki güvenlik, yalnızca iki saatlik ses kaydını tutarak daha fazla ihmal edilmiyor mu?
Kara kutu, uçuş bilgilerini kaydeden Flight Veri Recorder (FDR) ve kokpitteki sesleri kaydeden Cockpit Voice Recorder (CVR) olmak üzere iki ana modülden oluşuyor.
Uçak kazalarının ya da gökyüzündeki harikulâde durumların incelenmesinde bu aygıtların sağladığı bilgiler, son derece kritiktir. Bu iki aygıt ortasındaki kıymetli bir fark var: CVR’nin yalnızca son 2 saatlik bilgiyi kaydederken; FDR’nin 25 saatlik datayı kaydediyor.
Bu fark, son yıllarda büyük tartışma konusu olmuştur. Bilhassa artan uçak kazaları sonrasında güvenlik uzmanları ve öbür beşerler, verilerin daha uzun periyodik kayıt altına alınması gerektiğini vurgulamıştır.
Kara kutu, uçuş esnasındaki kıymetli bilgileri kaydeden epey ağır bir aygıt.
Uçağın data kayıt aygıtı olarak misyon yapan FDR, uçuşun son 25 saatlik verisini kaydediyor. Bu bilgiler, uçağın konumu, sürat, yükseklik, motor pahaları, pilotların uçağa verdiği komutlar ve daha birçok kritik parametreyi içerirken FDR, uçağın uçuşuyla ilgili en detaylı bilgiyi sunarak kaza sonrası olayların çözülmesine büyük katkı sağlıyor.
CVR ise kokpitteki sesleri kaydeden öbür aygıttır. Pilotların kendi ortalarındaki konuşmaları, telsiz aracılığıyla hava trafik denetimiyle irtibatlarını, kabin takımıyla yaptıkları anonsları ve uçuş esnasında meydana gelen öteki tüm sesli irtibatları kaydediyor. CVR, yaşanan harika durumları da kaydederek kazaların nedenlerini çözmede yardımcı oluyor. Olağan yalnızca son 2 saati kaydederek.
Neden CVR yalnızca 2 saat kayıt tutuyor?
Bu kısıtlama, aslında hava trafiği güvenliğini sağlamak gayesiyle belirlenmiş bir düzenlemeden kaynaklanıyor. CVR, daima üzerine yeni bilgiler kaydediyor ve eski datalar otomatik olarak siliniyor. Münasebetiyle bir kaza yaşandığında, geçmişteki kayıtlara ulaşmak da pek mümkün olmuyor.
Alaska Havayolları’nın Boeing 737 MAX-9 uçağında, bir acil çıkış kapısının havada patlaması olayı da bu durumu tekrar gündeme getirdi. Uçak düşmediği için CVR, daima kayıt yapmaya devam etti ve olayın yaşandığı anın kaydedildiği datalar silindi.
Uçak, Portland’a ulaşana kadar CVR aygıtı yeni datalarla dolmuştu ve geçmiş kayıtlara ulaşmak imkânsızlaştı.
Bu olayın akabinde, bu tıp durumların önüne geçebilmek için daha uzun periyodik kayıt alabilen sistemlerin gerekliliği yine tartışılmaya başlandı. 2021 ve sonrasında üretilen uçaklar için Memleketler arası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO), CVR kayıt mühletinin 25 saate çıkartılmasını önerdi. Şu anda hâlâ gündemde olan bu husus, birtakım uçaklarda uygulanmaya çalışılıyor.
Ancak pilotlar için kokpitteki tüm konuşmaların uzun vadeli kaydedilmesi, mahremiyet dertlerini öne çıkarıyor. Yeni aygıtların uygulanmasının ise yüksek maliyetli olacağı belirtilirken kayıtların berbata kullanılması riski de kelam konusu.
Peki size nazaran uçaklardaki kayıtların uzun müddetli tutulması gerekir mi?
Uçaklarla ilgili öbür merak edilenler:
