Yani bir şempanze idrara çıktığında, başkaları de bunu yapıyor. Bu hayvanlarda idrara çıkmak bulaşıcı. Epeyce tuhaf o denli değil mi?
Peki bu bulaşıcılığın sebepleri neler?
Bilim insanlarının yaptığı çalışmalara nazaran şempanzelerde idrara çıkma muhtaçlığı, tıpkı esnemek üzere bulaşıcı.
Bir araştırmaya nazaran bir şempanze idrarını yaptığında, kümedeki başka şempanzeler de çoklukla onu takip ediyor. Bu olguya da “bulaşıcı idrar” ismi veriliyor. Bu problemin ise insanlarda ve insanlara benzeyen en yakın canlılardan olan şempanzelerin, derin evrimsel kökleri ile bağlı olabileceği varsayım ediliyor.
Biyolog Ena Onishi ve meslektaşları, bu hayvanların çabucak hemen her seferinde kümeler hâlinde ve aynı anda idrara çıktıklarını gözlemlediklerinde, onların bu davranışlarını incelemeye karar veriyorlar.
Araştırmacılar idrar yapmanın, insanlarda görülen bulaşıcı esnemeye benzeyip benzemediğini merak ediyorlardı.
Araştırma takımı, Kumamoto Müdafaa Alanı’ndaki 20 şempanzenin idrar çıkma davranışlarını not almaya karar veriyor. Yaklaşık 600 saati aşkın bir müddette, 1328 idrara çıkma örneği kaydediyorlar.
Sonrasında idrar çıkmanın, vakit içinde kıymetli ölçüde senkronize olup olmadığını pahalandırmak için, gözlem bilgilerini tahlil ediyorlar. Ayrıyeten bu davranışta, yakındaki bireylerin tesiri olup olmadığı yahut toplumsal faktörler tarafından şekillenip şekillenmediği inceleniyor.
Ekip bu hayvanların, beklenenden çok daha fazla ve senkronize olarak idrara çıktıklarını görüyor. Birebir vakitte bir şempanze, idrarını yapan şahsa fizikî olarak ne kadar yakınsa bulaşıcı idrara kapılma ihtimali de bir o kadar fazla.
Ayrıca sürü içinde düşük rütbeli şempanzelerin, öbürleri idrar yaparken onlara katılma olasılıklarının da daha yüksek olduğu fark ediliyor.
Bilim insanları bunu gördükten sonra ise bulaşıcı idrarın, yakın çiftler ortasında daha güçlü olmasını umuyorlar. Lakin beklenen olmuyor. İki şempanzenin birbiriyle arkadaş olması, idrar durumlarını çok da etkilemiyor.
Çünkü onları tesiri altına alan en büyük faktör, sosyal rütbe. Yani sürü içindeki rütbe ne kadar büyükse, bulaşıcı idrar o kadar güçlü biçimde tesirini gösteriyor.
Öte yandan şempanzeler ortasındaki bu bulaşıcı idrar; kümenin bir ortada tutulmasına, uyumun kolaylaşmasına ve grup içindeki toplumsal bağların güçlenmesine imkan sağlıyor.
Elbette gelecekte yapılacak bu tip çalışmaların devamı, şempanzelerde bulaşıcı idrara çıkmanın altında yatan farklı sebepleri daha yeterli anlamaya ve bunun öbür tiplerde de olup olmadığını tespit etmeye yardımcı olabilir.
İlginizi çekebilir:
