Ancak gerçek şu ki, tüm hekimlerin mesleğe giriş yaparken ettikleri Hipokrat Yemini, kesin olarak Hipokrat’a bile ilişkin değil!
Öyleyse Hipokrat’ı tıbbın babası olarak kabul etmemizin mantıklı bir açıklaması var mı?
Hipokrat, günümüzde tıbbın babası ve akılcılığın öncüsü olarak kabul ediliyor.
Bugün de dahil olmak üzere yıllardır tüm doktorlar, mesleğe başlamadan evvel yanlışsız ve etik davranacaklarına dair Hipokrat yemini ediyorlar. Doğal olarak Hipokrat da tıpla ilişkilendiriliyor. Lakin gerçekte bu türlü bir insanın varlığı bile şaibeli olabilir…
Platon, Hipokrat hakkında bilgiler edinmemizi sağlıyor. Hipokrat’ın MÖ 430 civarlarında, Kos Adası’nda yaşadığını ve fiyat karşılığı tıp öğrettiğini yazmış. Fakat kesin olarak bir doğum ve mevt tarihine rastlayamıyoruz.
Klasik Yunan tıbbı, Hipokrat yemini olmak üzere 60 evrak üzerine ağırlaşıyor.
Aslında tüm bildiklerimizin temelleri de buraya dayanıyor. Üstelik bu dokümanlar, Hippocratic Corpus (Hipokrat Külliyatı) olarak kabul ediliyor ve tıbba dair en eski dokümanlar olarak nitelendiriliyor.
Belgelerde tıpla ilgili her türlü hadise, araştırma ve bilgi yer alıyor. Lakin işin farklı tarafı, bu evrakların Hipokrat tarafından yazılmadığı da kesin olarak biliniyor. İsminin geçtiği bir evrak yok, varsa da muhtemelen isimsiz olarak kalmayı tercih etmiş üzere görünüyor.
Metinlerdeki lisan ve üslup farklılıkları, yeminin tek bir müellifin değil; birden çok doktorun elinden geçtiğini kanıtlıyor.
Ünlü tarihçiler, bu mevzuya dair çeşitli teorilerde bulunuyor. Ludwig Edelstein, Hipokrat Yemini’nin Pythagorasçılar tarafından yazılmış olduğunu öne sürüyor. Bu görüşün temelinde ise birtakım etik kuralların bu ideolojiye daha yakın olması yer alıyor.
Hipokrat uzmanı Jacques Jouanna ise metinleri derinlemesine tahlil ettiğinde yeminin Hipokrat’a ilişkin olmadığına kanaat getirmiştir. Bunun, daha çok sonraki periyotlarda oluşturulan bir okul metni olduğunu söz ediyor.
İçerik ve vakit uyumsuzluğu çok fazla.
Yeminde geçen etik kurallar, öteki kısımlarda farklılık gösterirken bu devirde tıp pratiğinin çok farklı olduğunu da göz önünde bulundurmak gerekiyor. O devirde “hastayı tedavi için asla ziyan vermemek” sözü, kan alma, müshil verme üzere ziyan riski taşıyan uygulamalarla çelişiyor.
Ayrıca orjinal yeminde tıbbın sırf erkeklere öğretilmesi gerektiği vurgulanırken Hipokrat periyodunda kadın tabiplerin varlığı da kelam konusuydu.
Bugünün birçok hastalığı, yüzyıllar evvel kitapta son derece bilimsel olarak ele alınırken bu da aslında yeminin, bilimsel tıp anlayışını doğurduğunu söyleyebiliyoruz. Yemin, tahminen Hipokrat’a ilişkin değilse bile bu kitap yazanlar, onun pratik öğretilerini dikkate alarak kaleme aktarmışlardı. Uzmanların da düşündüğü üzere en mantıklı görüşün de, bunu lakin bir tıp okulunun yapabileceği fikriydi.
