Dosyaların nasıl saklandığına ve işletim sistemine nazaran bu sorunun yanıtı biraz değişse de sonuç tıpkı.
İçeriği okuduktan sonra artık çöp kutusunu boşaltma işlemine güvenmemeniz gerektiğinin farkına varacaksınız.
Windows ile başlayalım.
Windows işletim sisteminde bir belgeyi sildiğinizde, aslında o belge çabucak büsbütün yok olmuyor. Çöp kutusuna gönderilen evraklar, yalnızca sistemden “geçici” olarak kaldırılıyor. Yani onları geri yüklemek hâlâ mümkün lakin çöp kutusunu boşalttığınızda işler biraz daha karmaşık hâle geliyor.
Gerçek şu ki çöp kutusunu boşalttığınızda, belgenin fizikî varlığı hâlâ sabit diskte kalmaya devam ediyor. Windows, evrakın kapladığı alanı “yeni datalar yazılabilir” olarak işaretliyor fakat o alana sahiden bir şey yazılmadıkça evrak orada saklanmaya devam ediyor.
Bu yüzden de aslında bilgi kurtarma yazılımları ile o evrakları geri getirmek mümkün olabiliyor. Bilhassa SSD yerine HDD kullanıyorsanız, bu süreç daha kolay olabiliyor. SSD’lerde TRIM komutları sayesinde bu cins datalar daha süratli siliniyor fakat yeniden de büsbütün imha edildiğinden emin olamazsınız.
macOS sahiden daha inançlı mi?
Apple’ın macOS işletim sistemi de benzeri formda çalışıyor. Çöp kutusunu boşaltmak, evrakın sistemde görünmesini engelliyor lakin evrakın fiziksel olarak diskteki varlığı devam ediyor. macOS, evrakların saklandığı yerleri “boş” olarak işaretliyor ve vakitle üzerine yeni belgeler yazıldığında eski belgeler büsbütün siliniyor.
Özellikle SSD kullanan macOS aygıtlarda işler biraz farklı: Apple, TRIM üzere teknolojiler sayesinde evrakların geri getirilmesini zorlaştırıyor fakat bu yeniden de büsbütün imkânsız olduğu manasına gelmiyor. Teknik bilgisi olan bir kişi ya da veri kurtarma uzmanı, uygun araçlarla evraklarınızı geri getirebilir.
Gerçekten silmek istersek ne yapmalıyız?
Eğer belgelerinizi kimsenin geri getirmemesini istiyorsanız birkaç ekstra tedbir alabilirsiniz. Bunlardan birincisi evrakları büsbütün yok etmek için muteber veri imha araçlarını kullanmak. Windows için CClenar ya da Eraser kullanılırken macOS için CleanMyMac tercih edilebilir.
Araç kullanarak diskinizi şifreleyebilir ve belgelerin kurtulmasını zorlaştırabileceğiniz üzere bir başka yol ise disk üzerine yeni data yazmak.
Eğer bir sabit diski yahut SSD’yi büsbütün kullanımdan çıkarmak istiyorsanız da fiziksel olarak imha etmek en tesirli prosedür. Bu da bilhassa hassas bilgiler içeren aygıtlarda muteber yol olarak kullanılıyor.
Sonuç olarak siz siz olun çöp kutusuna fazla güvenmeyin. Görünüşte evrakları silip çöp kutusunu boşaltmak, onlardan kurtulmak için kâfi üzere gelse de aslında art planda işler çok farklı.
Bir dahaki sefere çöp kutusunu boşaltırken “Tamamen kurtuldum.” demeden evvel bir kere daha düşünün. Teknoloji her vakit bir adım önde ve data kurtarma işinde sonları zorluyor!
Bunları da inceleyebilirsiniz:
