Android aygıtlar, esnek yapıları sayesinde pek çok uygulamayı desteklerken kötü emelli yazılımlar için açık kapı da bırakabiliyor.
Peki, telefonunuzun inançlı olup olmadığını nasıl anlarsınız? İşte adım adım denetim etmeniz gerekenler:
Telefonunuz yavaşladıysa dikkat!
Eğer telefonunuz eskisinden çok daha yavaş çalışıyorsa, donmalar ve ani kapanmalar oluyorsa, makûs gayeli bir yazılım art planda çalışıyor olabilir. Berbat maksatlı yazılımlar çoklukla telefonun süreç gücünü sömürerek performansı düşürür.
Ne yapmalısınız?
- Telefonunuzu yeniden başlatın ve fark edilir bir hızlanma olup olmadığına bakın.
- Arka planda çalışan uygulamaları gözden geçirin ve istemediğiniz uygulamaları tek tek kapatın. (Ayarlar>Geliştirici Seçenekleri>Çalışan Servisler)
Bataryanız süratle tükeniyor mu?
Eğer telefonunuzu eskisi üzere kullanmanıza karşın bataryanız süratle bitiyorsa art planda çalışan bir berbat hedefli yazılım olabilir.
Ne yapmalısınız?
- Ayarlar > Pil > Pil Kullanımı kısmına girin. Burada olağandışı derecede fazla pil tüketen bir uygulama olup olmadığını denetim edin.
- Eğer kuşkulu bir uygulama varsa kaldırmayı deneyin.
Telefonunuzda bilinmeyen uygulamalar mı var?
Hiç yüklemediğiniz bir uygulama telefonunuzda görünüyorsa kötü gayeli bir yazılımın habercisi olabilir.
Ne yapmalısınız?
- Ayarlar > Uygulamalar kısmına girin ve tanımadığınız uygulamaları araştırın.
- Eğer muteber olmayan bir uygulama bulursanız, kaldırın. Fakat birtakım ziyanlı yazılımlar direkt silinemez. Bu türlü bir durumda:
- Telefonunuzu “Güvenli Mod”da açın. Çoklukla güç tuşuna uzun basılı tutup “Güvenli Mod” seçeneğini seçerek yapılır. Lakin kimi telefonlarda “Güç Düğmesi”ne uzun basmanız, akabinde “Kapama” seçeneğine de uzun basmanız gerekir. Bu sayede “Güvenli Mod”u görebilirsiniz.
- Uygulamayı kaldırmayı tekrar deneyin.
Faturanız şişti mi?
Bazı makûs maksatlı yazılımlar, farkında olmadan sizi ücretli SMS servislerine üye yapabilir veya taşınabilir bilginizin çok kullanılmasına neden olabilir. Bu yüzden de telefon faturanızda olağandışı bir artış olup olmadığını denetim ederek işe başlayabilirsiniz.
Ne yapmalısınız?
- Mobil bilgi kullanımınızı inceleyin (Ayarlar > İlişkiler > Bilgi Kullanımı).
- Şüpheli bir uygulamanın interneti sömürdüğünü fark ederseniz derhal kaldırın.
Şüpheli açılır pencereler ve reklamlar görüyor musunuz?
Ana ekranınızda, kilit ekranınızda yahut tarayıcınızda sürekli açılan reklamlar kötü hedefli yazılım belirtisi olabilir. Bu da telefonunuza sızdıklarınızın işaretlerinden biri.
Ne yapmalısınız?
- Kullandığınız uygulamalara dikkat edin. Bilhassa fiyatsız uygulamalar bazen istenmeyen reklamlar gösterebilir.
- Tarayıcı geçmişinizi ve ön belleğinizi temizleyin.
- Bir reklam engelleyici yahut güvenlik uygulaması kullanarak ziyanlı pop-up’ları engelleyebilirsiniz.
Telefonunuz kendi kendine bildiri gönderiyor yahut aramalar yapıyor mu?
Telefonunuz rehberinizdeki bireylere siz fark etmeden iletiler gönderiyorsa büyük ihtimalle ziyanlı bir yazılım bulaşmıştır.
Ne yapmalısınız?
- Mesajlar ve arama geçmişinizi denetim edin.
- Güvenmediğiniz uygulamalara SMS ve davet müsaadelerini kapatın (Ayarlar > Uygulamalar > Müsaade Yöneticisi).
- Hemen bir virüs taraması yapın.
Antivirüs kullanarak tarama yapın.
Bazı telefonlar bizatihi müdafaa programları ile size gelir. Örneğin, Samsung ve McAfee iş birliği mevcut. Bunun yanı sıra birçok sağlam antivirüs uygulaması da makûs gayeli yazılımları tespit edebilir ve temizleyebilir.
Ne yapmalısınız?
- Google Play Store’dan emniyetli bir antivirüs uygulaması indirin. (Örneğin; Bitdefender, Kaspersky gibi)
- Tam bir tarama yapın ve bulunan tehditleri temizleyin.
Son deva: Fabrika ayarlarına dönün.
Eğer tüm adımları uyguladıktan sonra hâlâ sorun devam ediyorsa muhtemelen makûs hedefli yazılım derinlere yerleşmiştir. Bu yüzden de yapabileceğiniz son şey “Fabrika Ayarları”na dönmek.
Ne yapmalısınız?
- Önce datalarınızı yedekleyin.
- Ayarlar > Genel İdare > Sıfırla > Fabrika Datalarına Sıfırlama seçeneği ile telefonunuzu sıfırlayın.
Telefonunuzu korumak için ne yapmalısınız?
Tüm bunlarla uğraşmamak için en başından beri yapabileceğiniz birtakım şeyler var. Öncelikle Google Play dışındaki kaynaklardan uygulama yüklemeyin. Uygulama müsaadelerini de dikkatlice inceleyin ve her önünüze gelen “İzin Ver” seçeneğini seçmeyin.
Gereksiz uygulamaları kaldırarak telefonunuza da bir nefes aldırın ve son olarak düzenli olarak virüs taraması yapın.
Telefonunuzu daima takip ederek ve şüpheli durumları süratlice tahlil ederek kötü emelli yazılımların sizi ele geçirmesine müsaade vermeyin!
Eğer üstteki adımlardan rastgele biri size tanıdık geliyorsa, çabucak harekete geçme zamanı!
