1923 yılında, motorların ömrünü uzatmak için akaryakıtlara kurşun eklenmeye başlandı lakin bu uygulama, insan sıhhatini önemli biçimde etkiledi.
Araştırmalara nazaran bilhassa 1960’lardaki ve 1970’lerde kullanımı artan kurşunlu akaryakıtlar, milyonlarca kişinin IQ’sunu geri döndürülemez bir yola soktu.
Kurşun, beyne basitçe ulaşabilen bir unsur.
Solunum yahut sindirimle bedene girebilen kurşunun beyne ulaşması sıkıntı değil. Bilhassa beynine kurşun ulaşan küçük çocukların bilişsel gelişimi negatif tarafta etkiliyor. Üstelik hiçbir yaş kümesi, kurşunun beyne tesirlerinden tam manasıyla korunamıyor.
Duke Üniversitesi ve Florida Eyalet Üniversitesinin çalışanlarının 2021 yılında yayımladığı ortak araştırmasında, kurşunlu akaryakıtın çocukluk döneminde beyin gelişimini olumsuz etkilediğini ve bu durumun 170 milyondan fazla Amerikalının toplamda 824 milyon IQ puanı kaybetmesine yol açtığını ortaya çıkardı.
Bu kayıp, kişi başına ortalama 3 IQ puanı manasına geliyor ve birtakım devirlerde 6 puanı aştığı da olmuş.
Çocuklukta kurşuna maruz kalan bireyler, yetişkinlikte de olumsuz tesirlerini yaşıyor.
Eğer bir kişi çocukluk devrinde yüksek ölçüde kurşuna maruz kaldıysa yetişkinlik devrinde zihinsel hastalıklar, kalp ve damar rahatsızlıkları, beyin yaşlanması üzere çeşitli sıhhat sıkıntılarıyla uğraş edebiliyor.
Kurşunlu akaryakıt Amerika’da 1996 yılında yasaklanmış olsa da geçmişteki tesirlerin izleri hâlâ devam ediyor. Az evvel saydığımız sıhhat sorunları, 1960 ve 1970’lerde doğanlar için geçerli.
Araştırmanın en ilgi cazip sonuçlarından biri de bu IQ düşüşünün kişiselden öte toplumsal tesirlerinin de olabileceği.
Kurşunlu akaryakıtlar, vaktinde birçok kişinin zihinsel yetersizlik sonuna erişmesine sebep oldu. Ayrıyeten sadece fizikî değil, ruhsal ve bilişsel hasarlar da yarattı.
Araştırmacılar, kurşuna görece fazla maruz kalan etnik kümelerin adaletsizlikle karşılaşması gerçeğini de incelemek istiyor.
