Zebra balığı (Danio rerio), bilim dünyasında genetik araştırmalarda sıkça kullanılan küçük bir tatlı su balığı. 

Bu sempatik balığın en farklı özelliklerinden biri de ultraviyole (UV) ışınlarına karşı kendisini koruyabilmek için özel bir bileşik üretmesi!

Zebra balığı, “gadinol” isimli bir husus sentezliyor.

Zebra balıklarının sentezlediği gadinol, micosporin-benzeri amino asitler (MAA’lar) olarak isimlendirilen bir bileşik kümesine ilişkin ve doğal bir güneş esirgeyici vazifesi görüyor.

MAA’lar, UV ışınlarının ziyanlı tesirlerini engelleyerek balıkların derisini ve hücrelerini koruyor. Olağanda; beşerler ve birçok kara hayvanı, güneş ışınlarından korunmak için melanin pigmenti üretirken kimi deniz organizmaları UV müdafaasını farklı bir yolla sağlıyor. 

Zebra balıkları üzere bazı balık cinsleri, mercanlar, algler ve bakteriler bu özel bileşikleri üretebiliyor. Bu hususlar, UV radyasyonunun DNA’ya ziyan vermesini önleyerek hücrelerin sağlıklı kalmasını destekliyor.

Zebra balığı, beşerler için gelişmelerin önünü açabilir.

Bilim insanları, zebra balığının bu doğal müdafaa düzeneğini inceleyerek beşerler için biyoteknolojik uygulamalar geliştirmeyi hedefliyor. 

Özellikle sentetik kimyasallar içermeyen, biyolojik olarak parçalanabilir ve etraf dostu güneş kremlerinin üretimi konusunda büyük bir ilham kaynağı olabilir.

Geleneksel güneş kremleri ekseriyetle okyanus ekosistemlerine ziyan veriyor ve mercan resiflerinin beyazlamasına neden olan kimyasallar içeriyor ama zebra balığının ürettiği MAA’lar üzere doğal bileşikler, çevreye ziyan vermeden UV müdafaası sağlayabilir.

Gadinolun farklı yararları da var.

Gadinol ve gibisi unsurların insan cildi üzerindeki tesirleri konusunda yapılan araştırmalar, bunların antioksidan özelliklere sahip olabileceğini ve hücre yaşlanmasını yavaşlatmada da potansiyel taşıdığını gösteriyor. 

Eğer bu sistem laboratuvar ortamında daha uygun anlaşılır ve üretimi sağlanırsa gelecekte tamamen biyolojik kökenli güneş kollayıcı kremler üretmek mümkün olabilir!