Nihayetinde her hayvanda birebir burun yok mu? Bu noktada kedileri ayırt edici kılan ne olabilir?
Gelin, bu soruların yanıtlarını verelim.
Kediler tıpkı öbür hayvanlar üzere çeşitli koku alma reseptörlerine sahip.
Ayrıca onların ağızlarının çatısında gizlenen ve “vomeronazal organ” ismi verilen ikinci bir burunları var. Bu organdaki reseptörler, bir kedinin burnundaki koku reseptörlerinin alamadığı kokuları alıyor.
Bilim insanları ise bu özel organ tarafından işlenen bilgilerin, kedinin koku ve tat alma duyusu olarak hizmet ettiğini düşünüyor. Kedinizin yüzünü buruşturduğunu yahut dudaklarını kıvırdığını mı gördünüz? Endişelenmeyin.
Muhtemelen “Flehmen tepkisi” ismi verilen bir koku emme sisteminin çalıştığına şahit oldunuz. Hatta bu sadece kedilere de has değil. Birçok hayvan, kesici dişlerinin gerisindeki vomeronazal organa giden küçük kanalları açıyor ve kokuları bu formda algılıyor.
Kediler koku alma reseptörlerini ve vomeronazal organlarını, iddia edemeyeceğiniz kadar farklı sebep için kullanıyorlar.
Örneğin bu güçlü koku alma duyusu, kedilerin en uygun avlanma araçlarından biri. Tabiatta yaşayan kediler, öteki kedilerin bölgede olup olmadığını yahut oralarda bir farenin gizlenip gizlenmediğini anlamak için koku alma marifetlerini kullanıyor.
Evde yaşayan kediler ise tanımadıkları hayvanları, eve gelen farklı insanları ve etraflarındaki değişiklikleri bu sayede belirliyor. Kediler ayrıyeten koku alma duyularını, kimyasal irtibat aracı olarak da kullanıyor.
Bir kedi farklı bir kedi ile tanıştığında, yüzlerindeki bezlerden feromon salgılamak için yavaşça başlarını vurma yahut başlarını eğme üzere fizikî bir selamlaşma kullanıyor. Bu feromonlar ise kedilere, birbirleri hakkında çok fazla şey söylüyor. Cinsiyetleri, nasıl bir ruh hâlinde oldukları, ne kadar sağlıklı yahut hasta oldukları…
Ayrıca bir kedinin vomeronazal organı, beynin, temel olarak çiftleşmeyle ilgilenen kısmıyla bağlantı kuruyor.
Örneğin kızgınlık devrindeki dişi kediler, erkek kedilerin ortalama 1,5 km öteden koklayabildiği güçlü bir feromon salgılıyor. Yeniden dişiler de erkeklerin bölgesel işaretlerini koklayarak, tercih ettikleri eşi belirlemek için koku alma duyularını kullanıyorlar.
Özetle kediler, hâlihazırda muazzam bir koku alma yeteneğine sahipler. Ek olarak “vomeronazal organ” ile de bu marifetlerini daha da üste taşıyorlar.
