Üstelik DC-10’un geçirdiği her kaza, yüzlerce insanın vefatına sebep olacak büyüklükte gerçekleşiyordu.
Zamanının ötesinde bir mühendislik örneği olarak tanıttığı McDonnell Douglas, DC-10’ları 1970’lerin başında havacılık dünyasına katsa da felaketler peş peşe yaşanınca, ismi havacılık tarihinden nasıl silindi?
Tarih boyunca DC-10, birçok önemli kazaya karıştı.
1960’ların sonlarında hava yolu şirketleri, Boeing 747 kadar büyük olmayan fakat tekrar de geniş gövdeli ve uzun menzilli uçabilen bir uçak ihtiyacındaydı. Amerikan havacılık imalat şirketi McDonnell Douglas, bu muhtaçlığı karşılamak için üç motorlu DC-10’u geliştirmişti.
Uçağın iki motoru kanat altında, üçüncü motor ise kuyruğunda bulunuyordu. Gövdesinin geniş olması, DC-10’a orta-uzun aralarda büyük kapasite avantajı sağlamıştı. Havacılık tarihinde mükemmeller yaratacağına inanılan bu model, çok kısa müddette faciaları da beraberinde getirdi.
İlk uçuşunu 29 Ağustos 1970’te gerçekleştiren DC-10, 1971’de ticari hizmete başladı.
Ancak piyasaya sürüldükten sonra, uçakta çeşitli tasarım yanlışları ve güvenlik açıkları ile haberlere mevzu oldu. Birçok kazaya ve skandala yol açan bu meseleler, uçağın halk ortasında berbat bir şöhrete kavuşmasına sebep olmuştu.
Kariyerinin şimdi başındaki DC-10, ismini olağanüstülerle duyuracakken sayısız kazalara ve ölümlere karışmıştı. Üstelik bunlar, piyasaya sürüldükten kısa bir vakit içinde gerçekleşti.
İlki, 1972’de yaşanan American Airlines 96 skandalıydı.
12 Haziran 1972’de, American Airlines Flight 96 seferini yapan bir DC-10, Windsor, Ontario yakınlarında uçarken ismini tarihe kazıyan bir kazaya karıştı: Uçağın art kargo kapısı patlamıştı. Bu olay, uçakta kabin basıncının birdenbire düşmesine neden oldu.
Kazanın akabinde raporlara bakıldığında DC-10’un art kargo kapısı tasarımında önemli bir mühendislik kusuru olduğu tespit edilmişti. Kapı, tam kilitlenmemiş olsa da dizaynından ötürü kapalı üzere görünüyordu. Münasebetiyle uçuşlarda kapı, havadayken açılıyordu. Bu durum, öbür kazalara da sebebiyet verecekti.
Henüz 2 sene sonra, 1974’te Türk Hava Yolları 981 Felaketi yaşandı.
3 Mart 1974’te gerçekleşen olayda uçak, Paris-Londra seferi gerçekleştiriyordu. Uçak, seyir hâlindeyken Paris yakınlarına düştü ve dünyanın en büyük havacılık felaketlerinden birisinin yaşanmasına sebep oldu. Sonucunda 346 kişi ömrünü yitirirken devrin en ölümcül uçak kazası olarak da tarihe not düşüldü.
Sorun ise şaşırtan değildi. Zira tekrar kapı dizaynından kaynaklı bir kaza gerçekleşmişti. Şirket, iki yıl evvel yaşanan kazanın akabinde kapı dizaynını değiştirdiğini duyurmuş olsa da birtakım hava yolları, bu güncellemeleri dikkate almamıştı. Sonucunda ise uçağın kapısı, uçuş hâlindeyken patladı ve dik bir biçimde yere çakıldı.
Yine çok geçmeden, 1979’da American Airlines’a ilişkin DC-10’un motoru koptu.
25 Mayıs 1979’da American Airlines’a ait 191 sefer sayılı uçak, Chicago O’Hare Havalimanı’ndan kalkış sırasında yere düştü. Sonucunda ise tekrar büyük bir kayıp gerçekleşti ve 273 kişi hayatını kaybetti. Bu olay, bu kere de Amerika tarihinin en ölümcül uçak kazası olarak kayıtlara geçti.
Sorun, sol kanat motorunun uçağın üzerinden koparak düşmesiydi. Kopan motor, kanat altındaki hidrolik sistemleri de parçalayarak uçağın denetimini imkânsız hâle getirdi. Kısa müddet içinde uçak, infilak etti. Bu kaza, McDonnell Douglas’ın büyük bir prestij ve itimat kaybetmesine sebep olmuştu.
1989’da Unites Airlines’a ilişkin 232 sefer sayılı DC-10, tekrar bir kaza ile ismini duyurdu.
19 Temmuz 1989’da, United Airlines’a ilişkin uçak, motor arızası sonucunda hidrolik sistemini büsbütün kaybetmişti. Uçaktaki sorun, merkezi kuyruk motorunun infilak edip hidrolik sınırlarının tahrip olmasıydı. Uçağın tüm denetim sistemleri devre dışı kalınca uçak, acil iniş yaparken parçalandı.
Yine ölümcül bir felaketle sonuçlanan kazada 111 yolcu hayatını kaybetti. Kaza, DC-10’un yetersizliğini bir sefer daha gözler önüne sermişti. Bellik ki uçakta, eksik olan bir şeyler vardı.
1990’lara gelinince DC-10’un üretimi durduruldu. Bunca felaketin sebebi olan modelin yerini MD-11 aldı. Alınan güvenlik tedbirlerine nazaran de piyasada yer alan tüm DC-10’ların kullanımı sona erdirildi. Hâlâ mevcut olanlar ise yolcu değil, kargo uçağı olarak vazife yapıyor.
