Biliyoruz ki demir, nemli bir ortamda oksijenle temas ettiğinde, demir oksit bileşiğini oluşturuyor ve pas olarak bilinen kırmızımsı kahverengi bir hususun oluşumuna neden oluyor.
Peki Eyfel Kulesi nasıl paslanmadan birebir kalabiliyor?
Aslında pas, tıpkı çelik üzere demir ve onun alaşımlarından oluşan yaygın bir korozyon tipi.
Bu korozyon, demirin nem ve oksijen ile tepkiye girmesiyle oluşan kırmızımsı kahverengi bir unsur. Paslanma ise oksidasyon olarak bilinen bir kimyasal reaksiyon. Su yahut nemin varlığında, demirin oksijenle birleşmesi ve demir oksiti oluşturması.
Yani demir ve nem, oksijen ile tepkiye girerek demir oksiti üretiyor. Bu süreç de malzemeyi zayıflatıyor, yapısal hasarlara yol açıyor ve sıklıkla bozulmalara sebebiyet veriyor.
Gelelim Eyfel Kulesi’nin nasıl paslanmadığına.
Tahmin edilenin bilakis bu kule, paslanmaya karşı ekstra bir dayanıklılığa sahip değil. Lakin eritme sürecinde karbonun çıkarılması ile üretilen ve bir demir tipi olan dövme demirden yapılmış.
Bu demir çeşidi, öteki demirlere göre çok daha saf ve süreç görmeye daha müsait. Ayrıyeten korozyona karşı da çok daha dirençli. Tekrar Eyfel Kulesi’nde kullanılan demirin alaşımına, paslanmasını önlemeye yardımcı olmak için bakır ve krom üzere öbür elementler eklenmiş.
Ancak her ne olursa kaçınması mümkün olmayan bir gerçek var. O da su ve nemin, demirin paslanmasına sebebiyet vermesi. Bunun önüne geçmek için ise bu demiri kuru tutmak, boya yahut özel cilalar üzere kollayıcı kaplamalar uygulamak yani demir ile hava ortasında bir bariyer oluşturmak gerekiyor.
Böylece demir, oksijen ve nem ile tepkiye girdiğinde pas oluşturmuyor.
Eyfel Kulesi’ni de her daim kuru tutmak mümkün olmayacağı için de inşasında özel kaplamalar kullanılmış. Elbette kulenin güvenliğini ve yapısını sağlamak için de sistemli aralıklarla boyanmış ve boyanmaya devam ediliyor.
Eyfel Kulesi’nin inşasında kullanılan birinci boya ise o vakitler en yeterli korozyon önleyici husus olan kırmızı kurşunlu bir boya. Ancak bu boyanın içeriği etraf ve beşerler için pek sağlıklı değil.
Bu sebeple Eyfel Kulesi, şimdilerde farklı bir boya ile boyanıyor. Bu süreç ortalama 18 ay sürerken 60 ton boya gerektiriyor. Olağan ki rüzgârlar, yükseklik ve kuşların hareketleri de bu süreci hem daha çok uzatabiliyor hem de zorlaştırıyor.
Ayrıca Eyfel Kulesi’nin demir alaşımında tüm şartlara güçlü ve “puddled iron” olarak bilinen bir çelik çeşidi de kullanılmış.
Öyle ki bu alaşım, paslanmaya ve korozyona karşı doğal bir savunma misyonu gören az ölçülerde da bakır içeriyor. Ek olarak kule, yapıyı çevresel faktörlerden koruyan ve yüzenin paslanmasını önleyen özel bir boya ile tertipli olarak boyanıyor, çeşitli bakımları yapılıyor.
Özetle bu ihtimamlı boyama ve bakım işlemleri, Eyfel Kulesi’nin paslanmasını önlemeye ve uzun ömürlü olmasına yardımcı oluyor.
