Peki neden vites geçişi sırasında bu sarsıntıyı hissediyor olabiliriz hiç düşündünüz mü?
Özellikle otomatik şanzımanlı araçlarda hissedilen bu sarsıntı, manuelde de hissediliyor mu?
Öncelikle bu “sarsıntı” neden olur ona bakalım.
Otomatik vitesli araçlar, herkese daha kolay gelse de aslında manuel şanzımanlı araçlara nazaran daha karmaşık bir yapıya sahip. Münasebetiyle vites geçişi sırasında meydana gelen titremeler, bazen bu sistemdeki tork konvertörü, şanzıman yağı üzere çeşitli modüllerden kaynaklanabiliyor. Olağan bu sarsıntının da birden fazla sebebi olabilir.
Öncelikle otomatik araçların sistemli bakımları, şanzıman sisteminin sağlıklı çalışması için epeyce kıymetli. Bakım ihmal edildiğinde, şanzıman sıvısının düzeyi düşebilir ya da yağı kirlenebilir. Bu da vites geçişlerini zorlaştırarak sarsıntılara sebep olur.
Bakımları tam, fakat hâlâ sarsıntı hissediliyorsa o vakit şanzımanında sorun olabilir.
Şanzıman takozları, aracın şanzımanını yerinde tutarak titreşimlerin araç içine iletilmesini engelliyor. Lakin vakitle bu takozlar aşınarak fonksiyonunu yitirebiliyor. Bu durumda şanzıman, düzgün çalışmadığı için vites geçişleri sırasında hissettiğimiz o sarsıntı meydana gelebilir.
Baktık ki şanzımanda da sorun yok, pekala yağ sızıntısı olabilir mi?
Otomatik araç sisteminde, dişliler ortasındaki sürtünmeyi azaltmak için özel yağlar kullanılıyor. Lakin bu yağın sızması, şanzımanın düzgün çalışmasını engelleyebiliyor. Şayet şanzıman yağı sızarsa, dişliler düzgün bir formda birleşmez, bu da titreşime sebep olur.
Vites değiştirme, otomatik araçlarda balatalarla sağlanıyor.
Bu da demek oluyor ki, bakmamız gereken bir öbür nokta da balatalar. Vakitle balatalar aşındığında, vites geçişleri sırasında etkisizleşiyor. Balataların değiştirilmesi, sarsıntının da giderilmesine imkan sağlar.
Peki ya aracımız manuelse?
Yine tıpkı biçimde manuel araçlarda da sarsıntılar yaşanıyor.
Ancak otomatik araçlardan farklı olarak manuelde en yaygın sarsıntı sebebi, debriyaj oluyor. Motorun soğuk olduğu durumlarda, debriyajın tam olarak ayrılmaması sarsıntılara yol açıyor. Soğuk motor, sistemin tam randımanla çalışması için gereken sıcaklığa ulaşmadığı için debriyajın düzgün ayrılmaması vites geçişlerinde zorluk oluşturabiliyor.
Bunun yanında motorda biriken karbon, yakıt enjektörlerinin yahut ateşleme sisteminin düzgün çalışmasını maniler. Bu da motorun düzgün yanmamasına, vites geçişlerinde çok sarsıntılara neden oluyor.
Karbon nedir ve motorda neden birikiyor?
Kimyasal bir element olan karbon, tabiatta organik unsurların temel yapı taşı olarak biliniyor. Motorlarla ilgili “karbon” terimi ise yanma süreci sonucunda oluşan karbon bileşikleri yahut karbon tortularını tabir ediyor. Yakıtın tam yanmaması, silindirlerden yanma odasına sızan yağ, egzoz gazlarının geri dönüşümü sonucu birikimi, valflerin temizlenememesi ve düşük kaliteli yakıtlar, karbonun motorda birikmesine sebep olur.
Son olarak yanlış şanzıman dişlisi hizalaması da manuel araçlarda sarsıntı sebebi. Dişlilerin gerçek formda hizalanmaması da sarsıntıya yol açabiliyor. Dişliler düzgün bir geçiş yapamadığında, şoför geri vitese geçtiğinde bu rahatsız edici sarsıntıyı hissederiz.
Bu sarsıntıyı hissetmemek için ne yapmak gerekiyor?
Böyle bir durum yaşanırsa, bilhassa geri vitese geçmeden evvel motorun rölantide bir mühlet çalışmasına izin verin. Bu, motorun büsbütün ısınmasını sağlarken debriyajın tam olarak ayrılmasına yardımcı olmuş olur.
Ayıca motor içinde birikmiş karbon, aracınızın performansını etkiliyor. Bu birikintilerin giderilmesi gerekir. Bunun yanında şanzıman yağı, sıvı düzeyleri ve öteki kıymetli bakım ögeleri da sistemli olarak denetim ettirilmeli. Bunun için bir servise görünmekte yarar var.
Sıraladığımız tüm bu sebepler, vites geçişlerinde -özellikle geri viteste– sarsıntıya neden olurken sıraladığımız adımları uygulamanız meselelerin önüne geçebilir. Şayet tüm bunları uygulamanıza rağmen hâlâ devam eden bir sarsıntı hissederseniz, aracınızı servise götürmeniz en sağlıklı sonucu verir.
