Şeker tüketimiyle diyabet ortasındaki ilişki, yıllardır aile sohbetlerinin vazgeçilmez tartışma konusu. Lakin işin içine bilim girince işler biraz değişiyor.
Gelin, bu efsaneyi bilimsel bir mercek altına alalım ve çocuklukta fazla şeker tüketiminin diyabet riskini nitekim artırıp artırmadığını öğrenelim.
Öncelikle, diyabet nedir?
Temel olarak ele alacaksak diyabet, kan şekeri düzeyinin olması gerekenden yüksek seyretmesiyle ortaya çıkan metabolik bir hastalık ve bu hastalığın iki tipi var: Tip 1 ve Tip 2 diyabet.
Tip 1 diyabet, ekseriyetle çocukluk yahut gençlik periyodunda ortaya çıkıyor ve bağışıklık sisteminin pankreastaki insülin üreten hücrelere saldırması sonucu gelişiyor. Burada “şeker yeme” durumu büsbütün hatasız yani çocukken ne kadar tatlı yediğinizin Tip 1 diyabetle direkt bir ilgisi yok.
Tip 2 diyabet ise çoklukla ömür stili ve genetik faktörlerle alakalı. İnsülin direncinin oluşmasıyla başlıyor ve beden, kan şekerini düzenlemekte zorlanıyor.
Tip 2 diyabetin riskini artıran en büyük faktörler ise sağlıksız beslenme, fizikî hareketsizlik, çok kilo yani obezite. Bunun yanı sıra otoimmün hastalık, hormonal dengesizlikler, pankreas hasarı ve kimi ilaçların uzun müddet kullanımı da Tip 2 diyabete neden olabiliyor.
Peki burada şekerin rolü ne?
Aşırı şeker tüketildiği vakit -ki bilhassa işlenmiş ve rafine şekerler buna dahil- kilo alımı gerçekleşebiliyor. Hâl bu türlü olunca da insülin direnci tetiklenerek Tip 2 diyabet riski yükseliyor.
Ancak şeker, direkt diyabet sebebi olarak gösterilemez yani çocuklukta şekerli besinler tüketmek tek başına sizi diyabet yapmaz. Risk, uzun vadeli sıhhatsiz hayat stili ve başka faktörlerin birleşimiyle artıyor.
Bilimsel araştırmalar ne diyor?
Dünya Sıhhat Örgütü (WHO) ve Amerikan Diyabet Derneği (ADA) üzere sağlam kaynaklara nazaran çok şeker tüketimi dolaylı yoldan diyabetle bağlı. Şekerli içecekler ve yüksek kalorili yiyeceklerin çok tüketimi, obezite riskini artırarak diyabete yer hazırlayabiliyor.
Bunun yanı sıra bir öbür çalışmada sistemli olarak gazlı içecek tüketiminin Tip 2 diyabet riskini %20 artırabileceği gösteriyor. Lakin burada kilit nokta, “kalori fazlası” ve “obezite” faktörü, direkt şeker değil.
Tip 1 diyabetle ilgili araştırmalar ise açıkça gösteriyor ki bu hastalığın nedeni bağışıklık sistemi bozukluğu ve şeker tüketimiyle direkt bir münasebeti bulunmuyor.
Şimdi bu bilgiler ışığında paniğe gerek var mı? Hayır, ama!
Tabii ki şeker hastalığına neden olmuyor diye önlemi elden bırakmamak gerekiyor. Sonuçta direkt olmadığını söylüyoruz. İşte bunun için de çocuklarımıza sağlıklı alışkanlıklar kazandırmak gerekiyor.
Şekerli içecekler yerine su tercih etmek, işlenmiş ve paketli besinlerden uzak durmak, etiketleri düzgün okumak, meyve üzere doğal alternatifleri seçmek, faal ömür şeklini benimsemek, gerilimi yönetmek ve uyku sistemine dikkat etmek esas yapılacak şeyler ortasında.
Çocukken yediğiniz birkaç kesim çikolata ya da dondurma sizi diyabet yapmaz lakin bu, sınırsızca yemek manasına da gelmiyor! Her şey kararında güzel, değil mi?
Sağlığınız için:
