Dünya’daki en yüksek sıcaklığın 56,7 derece olduğunu düşünürsek, pekala ya cihanın?
Bu soru, fizikî ve felsefi açıdan hepimizin hayal gücünü biraz zorlasa da cihandaki en yüksek sıcaklık pahasını öğrenmek, sizi biraz şaşırtacak.
Sıcaklık, bir objenin sıcak yahut soğuk olup olmadığına dair hissiyatımıza dayalı olarak algılanıyor.
Fakat sıcaklığın fiziği, bundan çok daha derin ve karmaşık bir yapıya sahip. Sıcaklık, bir parçacık topluluğunun ortalama gücünün ölçüsüdür ve hasebiyle sıcaklık arttıkça, parçacıkların hareketliliği ve gücü de artar. Bu bağlamda sıcaklık kavramı, direkt bir güç birikimi ile bağlıdır diyebiliriz.
Evrenin ulaşabileceği en düşük sıcaklık, mutlak sıfır (0 Kelvin) olarak kabul ediliyor. Bu sıcaklık, tüm atomik hareketin durduğu, yani hiçbir parçacığın gücünün kalmadığı bir durumu tabir eder. Pekala ya en yüksek sıcaklık?
Bu sıcaklığa da “planck sıcaklığı” diyoruz.
Planck sıcaklığı, cihanın teorik olarak ulaşabileceği en yüksek sıcaklıktır. Derecesi ise yaklaşık 1.42 × 10³² Kelvin. Bu sıcaklığı hayal etmek için, fizikî olarak en yüksek pahası gözünüzde canlandırın. Bu sıcaklıkta husus ve güç ortasındaki hudutların belirsizleştiği bir cihan tasavvur ediliyor. Yani bu bedel, sıcaklık kavramının manasını yitirerek fiziğin sonlarına işaret ediyor da diyebiliriz.
Planck sıcaklığının ne kadar yüksek olduğunu kavrayabilmek için bizim daha aşina olduğumuz sıcaklıklarla mukayese etmek yararlı olacaktır. Güneş’in çekirdeğinde sıcaklık yaklaşık 15 milyon Kelvin civarındayken, büyük yıldızların çekirdeklerinde bu bedel 500 milyon Kelvine kadar çıkabiliyor.
Planck sıcaklığı, cihanın başlangıcı olarak kabul edilen “Bing Bang” anına denk geliyor.
Evrenin birinci vakitleri, sıcaklıklar ve yoğunluklar çok büyük; unsur ve gücün yapıları büsbütün birbirinden farklıydı. Planck sıcaklığına denk gelen o an, patlama anının çok küçük bir kısmında gerçekleşmişti.
Planck sıcaklığının ötesine geçebilmek, aslında bilinen fizik maddelerinin ötesine geçmek manasına geliyor. Bu noktada uzay ve vaktin yapısı bile bozulur, zamanın “parçalanması” -başka bir deyişle kuantum kara delikleri oluşması- kaçınılmaz hâle gelir.
Kısacası bu düzeye ulaşmak, cihanın temel yapılarının işleyişini manaya noktasında bir sınırdır.
Doğal olarak planck sıcaklığı da modern fiziğin en büyük sonlarından birisi olarak kabul ediliyor. Araştırmalar hâlâ son derece yüksek sıcaklıklar üzerine devam etse de, bu sıcaklığa ulaşmanın imkânsız olduğunu gönül rahatlığıyla söyleyebiliyoruz.
Enerjinin sonsuz derecede ağır olduğu planck sıcaklığı, kainatı anlamamızda kritik bir rol oynuyor. Dünya’daki en yüksek sıcaklık 10 Temmuz 1913’te, Kaliforniya’da 56,7 derece olarak tespit edilmişti. Kelvin cinsinden bu sıcaklığı hesaplayabilmek için ufak bir karşılaştırma yapacak olursak:
Bir kibrit alevinin sıcaklığı yaklaşık 1,500 Kelvin (1,227°C), Güneş’in yüzeyi 5,778 Kelvin (5,505°C)’dir. Yani hem bu kadar küçük, hem de bu kadar büyük bir sıcaklıkla karşılaştırıldığında bile ne kadar uç bir sıcaklıktan bahsettiğimizi kestirim edebiliyor musunuz?
İlginizi çekebilir:
