Tarım dünyasında muhteşem kahraman olarak görülen dolu topları, nasıl çalışıyor da dolu yağışını etkiliyor?
Asıl soru şu da olacak: Nitekim bu türlü bir aygıt, dolu yağışını engelleyebilir mi?
Dolu topları da neyin nesi?
İsminden de anlayacağınız üzere dolu topları, atmosferde dolu tanelerinin oluşumunu engellemek hedefiyle asitilen ve oksijen karışımı bir gaz ile çalışıyor.
1901’den beri kullanılan dolu topları, yoğun ses dalgası ve şok dalgası üretmesiyle dolu tanelerinin birleşmesini önlemeyi hedefliyor. Dolu hele ki çiftçilerin kâbusu olup önemli ziyanlara yol açtığı için uzun yıllardır bu aygıt, çiftçiler ortasında tanınan hâle gelmiş durumda.
Peki tam olarak nasıl çalışıyor?
Temel prensibi aslında güçlü ses dalgalarıyla atmosferdeki buz kristallerine tesir etmek. Yerden havaya yaklaşık 10 saniyede bir yüksek frekanslı ses dalgası gönderen aygıt, bulut içindeki buz kristallerinin birleşip dolu tanesi hâline gelmesini zorlaştırıyor. Büsbütün dolu oluşumunu engellemese de ziyanlı dolu tanelerinin boyutlarını küçültüyor.
Ses dalgalarının tesirli olabilmesi için ise aygıtların dolu yağışından önce faal hâle getirilmesi gerekiyor.
Etkili üzere konuşuyoruz fakat hakikaten işe yarıyor mu?
Bu sorunun 2 yanıtı var. Çiftçiler ve açık alanda otomobillerini depolayan otomobil üreticilerine nazaran işe yarıyor. Çiftçilere nazaran dolu topları, tarlaları koruyor ve ziyanı kıymetli ölçüde azaltıyor. Tıpkı şey otomobil firmaları için de geçerli.
Ancak bilim insanları tıpkı fikirde değil ve etkisi kanıtlamış değil. Hatta büsbütün para ve emek israfı olduğu lisana getiriliyor.
Tarlaların ve otomobil depolarının üzerini ağlarla korumanın maliyetli olması da dolu toplarına olan inancı yükseltiyor.
Ancak bu toplardan şikâyetçi olan da var.
Cihazların sesi, çevre kirliliği ve gürültü şikâyetlerine yol açabiliyor. Üstteki görüntüde sesini de duyabilirsiniz. Ayrıyeten dolu yağışının engellemesinden kaynaklı kuraklık sıkıntıları da gündemde.
Bazı ekinleri korurken kimilerinin ise yağışsızlık etkilenmesinden ötürü daha az hasat verdiği tez ediyor.
Tartışmaların husus olsa da birçok çiftçi tarafından kullanılmaya devam edilecek üzere duruyor. Volkswagen ve Nissan üzere firmalar ise aldıkları şikâyetlerden ötürü, kullanımını geri çekiyor. Ne de olsa isimlerinin berbat anılmasını da istemezler değil mi?
“Ne işe yarıyor?” sorusuna yanıt bulduğumuz öbür içeriklerimiz:
