Prof. Dr. Celal Şengör’ün “Santorini’deki yanardağ patlar ise hepimize Allah’a ısmarladık.” sözleri de oldukça bir panik havası yaratmış durumda.
Peki bölgedeki sarsıntılar Türkiye’yi nasıl etkiliyor, yanardağ patlaması mümkün mü? Mevzu hakkında tüm merak edilenlere açıklık getiriyoruz.
Son günlerde bölgede 400’den fazla zelzele meydana geldi.
Cumadan bu yana birçok 4.0 ve üzeri büyüklükte birçok sarsıntı kaydedildi. Bilhassa Santorini ve etrafındaki adalarda yaşayanları alarma geçiren zelzelelerin en büyüğü 5.1 olarak Anafiye Adası’nın 19 km kuzeyinde gerçekleşti.
Sürekli sarsıntılar nedeniyle yüzlerce kişi Santorini’yi terk etmeye başladı. Adadan kalkan uçaklar arttırıldı, talep yoğunluğu nedeniyle limanlarda da uzun kuyruklar oluştu.
Yunan yetkililer; Santorini, Anafi, Amorgos ve Ios adalarındaki okullarda eğitime orta verdi ve halktan kapalı ortamlarda toplu hâlde bulunmaktan kaçınmalarını istedi.
Fay sınırı 120 km boyunca uzanıyor.
Mevcut zelzelelerin yaşandığı fay çizgisi yalnızca Santorini ve Amorgos ortasındaki güney kısmında aktive edildi. Zelzelelerin merkez üsleri ise adaların rastgele birine yaklaşık 20-30 km uzaklıkta yani bu da kara altındaki bir merkez üssünün potansiyelindense daha uygun bir haber olarak ele anıyor.
Yine de tsunami ihtimali göz önüne alınıyor ve bu yüzden de insanların kıyı bölgelerinden uzak durmaları, kıymetli bir sarsıntı hissetme durumunda iç kesitlere gitmeleri isteniyor.
Peki ya volkanik patlamalar?
Santorini, Ege Denizi’nde faal bir volkanik bölgede yer alsa da ve tarihte büyük volkanik patlamalar yaşanmış olsa da şu an adanın sadece artan sismik aktivitelerle karşı karşıya olduğu lisana getiriliyor. Yunan bilim insanları da bunu destekliyor ve mevcut zelzelelerin volkanik aktiviteyle kontaklı olmadığını söylüyor.
Santorini’deki yanardağ faal olsa da son kayda bedel patlamanın 1950’de gerçeklemiş olması, bu yanardağın her 20 bin yılda birçok büyük patlamalar ürettiği ve dolasıyla da büyük bir patlamayla karşılaşmak için çok uzun bir vakit olduğu da Sismolog ve Helenik Volkanik Yay Bilimsel İzleme Komitesi Başkanı Efthymios Lekkas tarafından belirtiliyor.
Lekkas birebir vakitte richter ölçeğine nazaran 5’in üzerinde bir sarsıntı olmasının mümkün olduğunu söylerken bunun 6’ın üzerinde olmasının ise neredeyse imkânsız olduğunu açıkladı.
Bununla birlikte, birtakım uzmanlar farklı görüşlere sahip.
Jeofizik Yüksek Mühendisi Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan ise Ege Denizi’ndeki zelzele fırtınasının denizin içindeki yanardağa bağlı olduğunu öne sürüyor.
Ercan, “Magmadan yaklaşık 45 kilometre derinden gelen, 1200 santigrat derece sıcaklığındaki erimiş yüksek kıvamlı magma, yüksek basınçla üstteki magma odalarını dolduruyor. Bu baskı, bölgenin patlama için basıncını artırıyor. Basıncın artması sonucunda da sarsıntılar oluşuyor.” diye konuştu.
Santorini Yanardağı’nın patlama riski konusunda farklı görüşler olsa da mümkün bir patlamanın tesirleri önemli olabilir. Bu türlü bir durumda lav akıntıları, kül yağışı ve potansiyel tsunamiler üzere tehlikeler kelam konusu.
Türkiye’ye tesiri ne olur?
Türkiye açısından bakıldığında Santorini Adası, Bodrum’a yaklaşık 170 km uzaklıkta. Volkanik patlama mı olacak yoksa muhtemel büyük bir zelzele mi herkes beklemede fakat bunlardan rastgele birinde en çok etkilenen bölge, Ege olacak.
Jeofizik Yüksek Mühendisi Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan, “Depremle birlikte süpürtü dalgaları oluşabilir ve bununla birlikte kızgın kül bulutları etrafta görülebilir. Bu dalgalar bütün Ege’deki adaları, Girit’i, Yunanistan kıyılarını ve Türkiye kıyılarını da etkileyebilir.” sözlerini kullandı.
Deprem riski için ise Ercan, Türkiye kıyıları için ihtar yapılacak çekinceli bir durum olmadığını söylüyor.
Yer Bilimci Naci Görür ise Hürriyet gazetesine verdiği açıklamada şu sözleri söyledi: Burası, Muğla ve Aydın’a yakın. Buraya yakın bir kırılma olursa zelzeleden etkileniriz. Tsunami olabilir. Zira tsunami yaratabilecek bir fay var. Dikkatli olalım!
Sonuç olarak, Santorini ve etrafındaki artan sismik aktiviteler, bölge halkı ve yetkililer tarafından yakından izleniyor. Muhtemel risklere karşı tedbirler alınırken halkın da yetkililerin ikazlarını dikkate alması büyük ehemmiyet taşıyor. Önlemi elden bırakmamakta yarar var.
