Su altında gerçekleşen patlamalar, açık havadakilere nazaran aslında çok daha tehlikeli. Bu fikir birinci etapta pek mantıklı gelmeyebilir lakin hususun ayrıntılarını öğrendikten sonra fikriniz değişecek.
Peki su altı patlamalarını daha tehlikeli yapan şey aslında ne?
Patlayıcılar, ayrışmaya ve süratli yanmaya neden olan unsurlar.
Patlayıcıların neden olduğu nükleer ya da kimyasal tepkiler, çok kısa bir vakit içinde yüksek ölçülerde gaz ve ısı üretiyor. Tıpkı vakitte ısı salınımına sebep olmakla kalmayıp sıkıştırılmış gazları da parçalıyor.
Bu gazlar da patlamanın tesiri ile süratli bir biçimde genleşiyor ve üstüne üstlük ısı, genleşme oranını daha da artırıyor. Su altında rastgele bir şey patladığında da çok ısınmış gazların birikimi ile bir dalga oluşuyor ve süratle genişliyor.
Bu şok dalgası suda, havada olduğundan daha süratli hareket ediyor. Öte yandan suyun neredeyse sıkıştırılamaz olduğunu her birimiz biliyoruz. Bu nedenle dalgaları da ememiyor, tesirlerini azaltamıyor, gözetici bir tampon misyonu üstlenemiyor.
Ek olarak su altındaki patlamaların daha tehlikeli olmasının bir başka sebebi de yansıma.
Şöyle ki patlamadan kaynaklanan basınç dalgası, hava ortamında bir objeye ulaştığında yansıyor. Lakin bu yansıma suda yansıma ile kalmıyor tıpkı vakitle geri dönüyor. Bu nedenle çok daha fazla hasara neden oluyor.
Peki genel olarak patlamaları ölümcül kılan özellikler neler?
Örneğin patlamalar, patlama merkezinden dışarıya hakikat yayılan şok dalgaları üretiyor. Bu şok dalgaları havayı süratli bir biçimde sıkıştırıyor, akabinde hür bırakıyor ve atmosfer basıncında ani bir artışa neden oluyor.
Ortaya çıkan bu basınç dalgaları da iç organları tesiri altına alan, birincil patlama yaralanmalarını beraberinde getiriyor. Tekrar bu dalgalar, çeşitli yapılarda çeşitli hasarlara yol açıyor ve etraftaki insanların da yaralanma riskini artırıyor.
Patlamalar sonucu ortaya çıkan ağır ısı, birinci dereceden üçüncü dereceye kadar çeşitli yanıklara neden oluyor.
Bu yanıkların ciddiyeti ise patlamaya maruz kalma müddeti, patlamaya olan uzaklık ve patlamanın sıcaklığı gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak değişiklik gösteriyor.
Ayrıca patlamalar, zehirli gazların yayılmasına da sebep oluyor. Elbette bu gazları solumak da teneffüs ezasına, kimyasal zehirlenmelere ve boğulmalara yol açabiliyor.
Gelelim su altı patlamalarından kaynaklanan hasarların nasıl önlenebileceğine.
Bu patlamaların sebep olduğu hasarları en aza indirgemek maalesef çok kolay değil. Lakin su altı bariyerleri ya da patlamaya güçlü yapılar kullanmak, su altında gerçekleşen patlamaların gücünü emmeye katkı sağlayabiliyor.
Ayrıca mühendisler bu tesirleri en aza indirmek için gemi ve ekipman inşalarında patlamaya sağlam dizaynlar tercih edebiliyor. Tekrar özel materyaller yahut aygıtlar üzere patlama zayıflatma sistemleri kullanmak, şok dalgalarının yoğunluğunu dağıtmaya ve azaltmaya yardımcı olabiliyor.
Toparlayacak olursak, suyun sıkıştırılmasının güç ve yüksek yoğunluklu oluşu su altında meydana gelen patlamaların, havadakilere nazaran çok daha yıkıcı ve ölümcül olmasına sebep oluyor.
