Amazon ırmağı neden muhakkak bir müddetliğine aksi tarafta aktı? Böyle bir şey nasıl mümkün olabiliyor?
Kısaca bu durumun ardında hangi sebepler var?
Amazon ırmağı, drenaj havzası ve su hacmi açısından dünyanın en büyük drenaj sistemlerinden biri.
Yaklaşık 6.400 kilometrelik ırmak, Peru’nun And Dağları’ndan akarak ve Güney Amerika’yı geçerek Atlas Okyanusu’na dökülüyor. Ama 2006’daki şaşırtan bir bulguya ve devamında yapılan jeolojik çalışmalara nazaran durum her vakit bu türlü değildi.
Yani Amazon ırmağı aslında milyonlarca yıl evvel karşıt tarafta akıyordu. Uzun yıllar evvel Kuzey Carolina Üniversitesi’nde öğrenci olan Russell Mapes, And Dağları’ndan Atlas Okyanusu’na kadarki ırmak tortusunun akışını araştırırken tuhaf bir detay ile karşılaştı.
Güney Amerika’nın merkezindeki tortul birikintilere bakıldığında, sırf doğu istikametinden geldiği iddia edilen değerli taş zirkonun antik kesimleri bulundu. Ayrıyeten Havza boyunca bulunan mineral taşları, Güney Amerika’nın orta ve doğusundaki makul yerlere işaret ediyordu.
Peki tüm bunlar ne manaya geliyor?
Aslında bu bulgular hayli tuhaf zira Amazon ırmağı, şimdilerde Doğu’dan Batı’ya değil, Batı’dan Doğu’ya akıyor. Bu noktada da akıllara şu soru geliyor. “Bu antik zirkonyum yataklarını Doğu’dan Batı’ya getiren neydi?
Ayrıca ırmağın aykırı tarafta akmış olabileceğine dair var olan tek ispat bu da değildi. Deniz suyunu tercih eden deniz hayvanlarının fosilleri, olması gereken yerlerde değildi.
Araştırmalarını sıklaştıran ve detaylı bir hâle getiren takım, Amazon ırmağının nihayetinde geçmişte gerçekten aksi tarafta aktığını belirledi. Ayrıyeten araştırmacılar bu bilakis dönüşü, 65 ila 145 milyon yıl evvelki Kretase Dönemi’nde oluşan kuzeydoğu Güney Amerika’daki bir yayla alanına bağladı.
Ekibe nazaran kuzeydoğudaki yüksek alanlar aşındıkça su, aykırı tarafta akmaya başlamıştı.
And Dağları genişleyip büyüdükçe de dağlar ve kemer ortasında bir havza oluştu. Devamında bu havza vakitle doldu ve sonunda taşarak bugünkü akış istikametine neden oldu.
Ayrıca araştırmacılar, bu değişimin son 5 ila 10 milyon yıl içinde gerçekleştiğini düşünüyor. Ki bu da jeolojik manada sahiden süratli bir şey. Bu durum birebir vakitte dünya yüzeyinin ne kadar süreksiz olduğunu da gösteriyor.
Özetle Amazon ırmağı, tüm bu sebeplerden ötürü bir vakitler aykırı istikamette akıyordu. Fakat sonrasında akış tarafı olması gerektiği hâle geldi ve bu olağandışı durum olağana döndü.
İlginizi çekebilir:
