Bazı hayvanlar doğduktan yahut yumurtadan çıktıktan birkaç saat sonra yürümeye başlarken, bebeklerin en temel fonksiyonları bile öğrenmesi aylar yahut yıllar alır. Pekala öbür maharetlerde de durum bu türlü mi?
Daha becerikli yahut zeki olan taraf hangisi?
Aslında uzmanlara nazaran köpek ve insan zekâsı ortasında net bir karşılaştırma yapmak çok mümkün değil.
Ancak British Columbia Üniversitesi’nde psikoloji profesörü olan Stanley Coren’a nazaran, köpeklerin kelime bilgisi ve sayma üzere küçük çocuklarınkine denk gelen birtakım bilişsel maharetleri mevcut.
Bir köpek ortalama 165 söz ve işareti anlayabiliyor. İstisnai durumlarda ise daha fazlasını öğrenmeleri mümkün. Örneğin özel olarak eğitilen bir Border collie cinsi köpek, 1.000’den fazla kelimeyi öğrenebilmişti.
Ek olarak Stanley Coren’e nazaran birçok köpek, üçe kadar sayabiliyor. Tekrar temel olarak ortalama bir köpeğin zihinsel yaşı, en azından sayma, söz bilgisi ve duygusal farkındalık üzere kimi bilişsel maharetlerde, yaklaşık 2 buçuk yaşındaki bir çocuğun zihinsel yaşına eşit.
Bu zihinsel yaşı akılda tutmak, köpek sahiplerinin köpeklerinin yeteneklerini anlamalarına yardımcı oluyor.
Örneğin tıpkı 2 yaşındaki çocukların şimdi suçluluk hissini deneyimleme ve kavrama konusunda yeterliliği çoklukla olmaz. Lakin köpeklerde durum bu türlü değil. Köpekler, yaramazlık yaptıktan sonra sergilediği utangaç davranışlarla aslında ceza korkusunu hissederler.
Ayrıca köpeklerin zekâsı, büyük ölçüde cinslerine, deneyimlerine ve eğitimlerine bağlı. Örneğin Border Collie’ler ekseriyetle Chihuahua’lardan ve Bulldog’lardan daha zeki.
Peki kedilerde durum nasıl?
Evcil kedilerin zekâlarına yönelik yapılan araştırmalar, köpeklere kıyasla çok daha az lakin tekrar de birtakım çalışmalar, kedilerin bilişsel yeteneklerini üzerine çalışmış durumda.
Örneğin Edward Thorndike tarafından 1898’de yapılan bir araştırma ile kedilerin birinci etapta sadece deneme yanılma yolu ile kapıyı açabildiklerini fakat denemeler tekrarlandıkça, kutulardan kaçmaları için gereken müddetin azaldığı fark edilmiş.
Bu da kedilerin, gerekli tekrarlar yapıldığında kimi şeyleri öğrenebildiğini gösterir.
Yine bulmaca kutularında ödül mamaları kullanan sonraki çalışmalarda, bulmaca kutusu değiştiğinde kedilerin yeni tahliller üretebildiği görülmüş.
Aslında bu davranış, kedilerin yeni öğrenme ortamlarına esnek bir formda uyum sağlama yeteneklerini gösterir. Örneğin bebekleri tıpkı bulmaca kutusu ile meşgul etmek çok mümkün olmaz. Zira çocuklar, birinci 16 ayda farklı davranışlara odaklanır.
Özetle aslında kediler ve köpekler ile insanların zekâlarını karşılaştırmak tartışmalı bir bahis olur. Kimi açılardan kediler ve köpekler, bebeklerden daha üstün üzere gözükebilir lakin hayvanlar farklı ortamlarda yaşayıp evrimleştiklerinden onlar kendi ortalarında değerlendirilmeye daha uygundur.
İlginizi çekebilir:
