Kafamızın içinde, hiç susmayan bir ses var. Kulağımızla duymasak da o sesi daima beynimizde yankılanırken duyuyoruz.
Muhtemelen birçoğumuz, çocukluğumuzdan itibaren bu sesin kaynağını merak etmişizdir. Bilimin penceresinden açıklayalım.
Bilim insanları, zihnimizdeki iç sesin kaynağını anlamak için yıllardır araştırmalar yapıyor.
Psikolog Peter Moseley konuyla alakalı “Zihnimizdeki seslerin kaynağını belirleyebilmek ve sağlıklı bireylerdeki işleyiş sürecini açığa çıkarabilmek, makûs tesirlere sahip iç seslerin ve diğer hayali seslerin denetim altına alınabilmesinde değerli rol oynayacak.” diyor.
Moseley ve modülü olduğu araştırma takımı de herhangi bir dış kaynak olmadan beynimizde nasıl kendi kendimize sesler duyabildiğimizi anlamaya odaklanmış durumda. Peki psikoloji tarihinde bu mevzudaki evvelki araştırmalar neler söylüyor?
İlk araştırmalar 1930’lu yıllarda yürütülmüş.
Rus psikolog Lev Vygotsky’ye göre iç sesimiz, konuşma yeteneğimizle birebir temaslı. Elektromiyografi ile yapılan müşahedeler de iç sesimiz esnasında gırtlağımızın aktif hâlde olduğunu ortaya koymuş durumda.
Ancak iç sesle ilgili asıl aydınlatıcı araştırmalar, 1990’lardan sonra yapıldı. Beynimizde bulunan ve konuşmadan sorumlu olan Broca alanı isimli bölge üzerinde yapılan araştırmalara nazaran iç sesimiz faal olduğu sırada bu bölge de etkin hâle geliyor.
Bu da demek oluyor ki, kendi kendimize iç sesimizle konuşurken hem gırtlağımız hem de dış sesle konuşmaktan sorumlu olan Broca alanı faal hâlde.
“Gaipten ses duymak” dediğimiz fenomen de iç ses formu.
Gaipten sesler duymak da aslında bir iç ses formu ve bizden kaynaklanıyor. Hakikaten Broca alanı, bu cins sese dayalı yanılsamalarda da etkin. Sorun ise beynimizin bu tıp durumlarda sesin kendimizden kaynaklandığını algılayamaması.
İç sesimizin kaynağı, net olarak hâlâ bulunabilmiş değil.
Bu ruhsal gizem üzerinde araştırmalar sürse de sonuç alma konusunda çok somut adımlar atabilmiş değiliz. Beynin prefrontal korteksi, Broca bölgesi, Wernicke bölgesi (dil manaya ile ilgili) ve temporal lob üzere yapıları iç sesi oluşturmada kıymetli rol oynuyor.
Ayrıca default mode network (varsayılan mod ağı) ismi verilen beyin ağı, dinlenme hâlindeyken bile etkin olup, zihinsel gezintiler ve iç konuşmalarla ilişkili bulunuyor. Ancak iç sesin tam olarak nasıl ortaya çıktığı, kişisel farklılıkları ve şuurla olan münasebeti hâlâ araştırılan bir husus.
