Yani Mars gezegeninin bir tarafı farklı öbür tarafı ise daha farklı bir yüksekliğe sahip.
Peki bu tutarsızlığın sebebi ne? Bu nasıl oldu?
Bilim insanları Mars’taki bu farklılığı, Mars ikilemi olarak isimlendiriyor.
Sorun şu ki Mars’ın güney taraflarındaki dağlık bölgeler, kuzeydeki ovalardan yaklaşık 5-6 kilometre daha yüksekte yer alıyor. Üstelik güney dağlık bölgelerinin, gezegen yüzeyinin yaklaşık 3’te 2’sini kapladığını da belirtelim.
Elbette bilim insanları, bu farkın hangi sebeplerden kaynaklandığını bulabilmek için kolları sıvadı ve ortaya iki farklı görüş çıktı. Birincisi, bu durumun Ay büyüklüğündeki bir asteroit çarpması üzere dış bir etkenden kaynaklanmasıydı.
İkincisi ise gezegenin iç kısmında gerçekleşen ısı akışı üzere iç etkenlerdi. Bilim insanları Mars ikilemini çözmek için, gezegenin sonları yakınlarda tespit edilen Mars sarsıntılarını incelemekte karar kıldı.
Aslında Dünya’daki bir zelzelenin merkez üssünü öğrenebilmek için binlerce sismometreden elde edilen dataları kullanabiliyoruz.
Fakat Mars’ta sismometreden gelen bilgiler, sadece InSight aracı ile elde edilebilir. Yani rastgele bir Mars zelzelesinin yerinin tespit edilebilmesi için, farklı titreşim cinsleri (P ve S dalgaları) ortasındaki vakit farkı ölçülmeli.
Bu ölçüm ile de ayrıyeten zelzelenin uzaklığını ve yerdeki parçacıkların hareketleri incelenerek, depremin tarafını az çok belirlemek de mümkün.
Bilim insanları öncelikle Mars’ın güney dağlık bölgelerindeki kayaların, sismik dalgaları nasıl etkilediğini izledi.
Bu incelemede sismik dalgaların (S dalgaları) güney taraflarındaki kayaların içinde ilerlerken enerjiyi ne formda kaybettikleri incelendi. Birebir çalışmalar, kuzey ovaları için de yapıldı.
Elde edilen bilgilerin kıyaslanması sonucunda ise sismik dalgaların, güneydeki dağlık topraklarda kuzey yerlere kıyasla çok daha süratli bir biçimde güç kaybettiği görüldü.
Bilim beşerlerine nazaran bunun sebebi ise güney yaylalarının altında yer alan kayaların, kuzey taraftakilere nazaran bariz formda daha sıcak olmasıydı. Özetle araştırmalara nazaran Mars’taki bu farklılığın yahut bir öteki deyişle ikililiğin sebepleri enerji kaybı ve sıcaklık ile alakalıydı.
Ancak sonuçların netlik kazanması için elbet bilim insanlarının, çok daha fazla çalışmaya imza atması gerekiyor. Şimdilik elimizdeki bulgular bu halde.
