Hem savunma hem de saldırı operasyonlarında kritik bir rol üstlenen uçak gemileri, birden fazla işleve sahip. Bu kadar ileri teknolojiyle donatılmış gemilerin neden hepsi de nükleer güçle çalışmıyor?
Özellikle ABD ve Çin karşısında Rusya, uçak gemilerini hâlâ fosil yakıtla çalıştırıyor. Sizce bunun özel bir sebebi olabilir mi?
Elbette bu durumun çeşitli sebepleri var.
Sovyetler Birliği devrinde uçak gemileri, Batılı deniz kuvvetlerindeki üzere “stratejik akın ve global projeksiyon” rolüyle değil; kıyı savunması ve denizaltı operasyonlarına dayanak sağlamak maksadıyla tasarlandı.
Sovyet donanmasının en güçlü istikameti, nükleer denizaltılardı. Sovyetler, denizaltıların aktifliğini artırmak için uçak gemilerini bir savunma ve dayanak platformu olarak kullanmıştı. Bu gemiler, kıyıya yakın bölgelerde faaliyet göstermek için tasarlandı. Devasa gemiler, hava üstünlüğü sağlamaktan çok Sovyet kıyılarını ve deniz yollarını savunmaya yönelik bir fonksiyon taşıyordu.
Rusya’nın bu anlayışı, ABD’nin uçak gemisi stratejisiyle zıt bir tarafta gelişti.
Sovyetler Birliği, nükleer güçle çalışan uçak gemilerine yatırım yapmak yerine daha uygun fosil yakıtlı gemilere odaklanmayı tercih etti. Elbette tek sebep de bu değildi. Nükleer güce sahip bir uçak gemisi geliştirmek, epeyce maliyetli ve sıkıntı bir mühendislik olarak görülüyor.
Nükleer güçlü gemilerin daha fazla daha uzun müddet operasyonel kalabilmeleri, yakıt ikmali yapmaksızın dünya genelinde faaliyet gösterebilmeleri ve yüksek süratte daima hareket edebilmelerine rağmen Sovyetler Birliği, nükleer teknoloji yatırımlarını denizaltılar ve buzkıran gemilerine odaklamayı tercih etti. Bu tercihi de, uçak gemisi inşasında nükleer teknoloji kullanımının geri plana düşmesine sebep oldu.
Sovyetlerin Amiral Kuznetsov’u, hem uçak hem de ağır silahlarla donatılmış uçak taşıyan bir kruvazör olarak tasarlandı.
Bu gemi, ABD’nin gemilerindeki üzere büyük filo operasyonlarını desteklemekten fazla, Sovyet kıyılarına yakın bölgelerde hava savunma dayanağı sunuyor. Gemide kullanılan gaz türbini ve mazotlu kazan sistemi, Sovyet teknolojisinin mevcut durumu ve iktisadıyla uyumlu. Fosil yakıt tercihi de böylelikle Rusya’nın maliyetini değerli ölçüde azaltmış oldu.
Tabii Sovyetler Birliği’nin çöküşü, Rusya’nın savunma bütçesinde büyük kesintilere yol açtı. Uçak gemisinin inşa ve bakımı yüksek bir bütçeye sahip olduğu için nükleer güçle çalışan gemilerin işletme maliyeti de yüksek oluyor.
Peki ABD ve Çin, neden nükleer uçak gemilerine yatırım yapıyor?
Uçak gemileri, ABD donanmasında küresel gücün bir sembolüdür. Nükleer uçak gemileri, dünya genelinde uzun müddet operasyon yapabilirken sürekli hava üstünlüğü de sağlayabilir. Çin ise son yıllarda nükleer güçle çalışan uçak gemilerine yatırım yaparak ABD ile rekabet etmeyi amaçlıyor. Doğal olarak Çin’in ekonomik kaynakları da bu projelere müsaade veriyor.
Son gelişmelere nazaran, Rusya da nükleer güçle çalışan uçak gemileri geliştirme planlarını hayata geçiriyor. Fakat bu projelerin hayata geçirilmesi için hem Rusya’nın ekonomik durumu hem de uzmanlığının denizaltı reaktörleriyle sonlu olması, bu alanda biraz daha sorun yaratacak üzere görünüyor.
İlginizi çekebilir:
